Дабрачыннасць у эпоху facebook

Першакрыніца артыкула: Наша Ніва, 23 кастрычнiка 2010
Аўтар: Сямён Печанко
Распавядаецца пра такую форму працы, як клуб фізічных асобаў – ахвярадаўцаў

Таццяна Салдаценка нарадзілася праз два дні пасля Чарнобыля. Чатыры гады апякуецца пацыентамі дзіцячага анкагематалагічнага цэнтра, але супадзенне датаў нараджэння і жахлівай катастрофы лічыць проста супадзеннем. Я заўсёды хацела камусьці дапамагчы, кажа Таццяна. Так яна ўрэшце і трапіла з групай валанцёраў у Бараўляны.

Дабрачыннасць у такім месцы — псіхалагічна цяжкая праца. Першыя гады Таццяна займалася акурат маральнай падтрымкай хворых — цэлымі днямі бавіла з імі час. Дзяўчыну папярэдзілі, што па статыстыцы каля 70% дзяцей адольваюць хваробу. Але яна і не ўяўляла сабе, што азначае рэшта гэтай сухой статыстыкі. Дзіма, Андрэй, Саша, зямлячка Люда…

Яны адыходзілі адзін за адным, а Таццяна давала сабе зарок больш не ездзіць у Бараўляны. Валанцёрства тут — гэта калі ты жывеш не сваім жыццём, а радасцямі і горам тых, каму дапамагаеш. Усе падапечныя Таццяны рабіліся яе сябрамі. Яна знаёмілася з іх роднымі, развітвалася з імі назаўсёды.

У пачатку гэтага года побач з бараўлянскім анкацэнтрам Таццяну збіла машына. Лячэнне і рэабілітацыя занялі восем месяцаў. Але няма ліха без дабра — дзякуючы таму здарэнню Таццяна знайшла сабе мужа. І пачала новы этап у жыцці.

Яна больш не магла аддаваць усю сябе маральнай падтрымцы хворых дзяцей, але і спыніцца не здолела. Вырашыла займацца дапамогай матэрыяльнай, якая дазваляе трымаць дыстанцыю з падапечнымі. Пры гэтым Таццяна катэгарычна супраць параўнання такой метамарфозы з паэтапным пазбаўленнем ад шкоднай звычкі. «Калі ўцягнуўся ў гэтую справу, то кінуць яе нашмат цяжэй, чым пачаць. Практычна немагчыма».

Сумнае лідарства Гомельшчыны

«Што б ні казалі, а гомельскіх у анкацэнтры шмат. І не так з вобласці, як акурат з Гомеля», — заўважае Таццяна. Страшная хвароба не шкадуе ні бедных, ні багатых. Шмат дзетак з неўладкаваных сем’яў. Здараецца і так, што моцныя сем’і руйнуюцца хваробай — хворага трэба доўга глядзець, хтосьці з бацькоў вымушаны месяцамі сядзець у бальніцы. Губляецца праца, муж пачынае піць…

Побыт бацькоў у Бараўлянах варты асобнай тэмы. Паўстае пытанне начлегу, харчавання, асабістай гігіены. «Спяць, як удасца, бо адмысловых пакояў для родных не прадугледжана», — кажа валанцёрка. Для малых дзетак патрэбныя памперсы, на якія ў іх мацярок, якія часта застаюцца са сваёй бядой сам-насам, проста не стае грошай.

З гэтымі пытаннямі Таццяна сутыкнулася з першых дзён сваёй дзейнасці, актуальнымі яны застаюцца і цяпер.

Сацыяльныя сеткі — бяда і шчасце

Пры канцы 80-х газета «Піянер Беларусі» (сёння — «Раніца») ініцыявала першы ў краіне збор сродкаў для лячэння скалечанага электратокам хлопчыка. Тады гэта было ў навінку і ўгаворваць ахвяраваць грошы арганізатарам амаль не давялося.

Сёння ж многія газеты маюць адмысловыя рубрыкі. Падобнымі гісторыямі, калі некаму тэрмінова трэба сродкі на аперацыю за мяжой, перапоўнены інтэрнэт. Людзі перасычаныя, прызнае Таццяна, многіх апаноўвае перакананне, што «ўсім не дапаможаш», а каго-нікаго жаласлівыя гісторыі пачынаюць раздражняць не менш, чым навязлівыя піяр-кампаніі мабільных аператараў.

І тым не менш, Таццяна лічыць, што развіццё інфармацыйных тэхналогій дае нашмат больш перавагаў, чым шкоды. Дзякуючы сацыяльным сеткам і блогам яна значна пашырыла кола дабрачынцаў. Пры гэтым Таццяна адчула палёгку ад таго, што цяпер працуе найбольш з незнаёмымі людзьмі, якім яна ні чым не абавязаная, як, зрэшты, і яны ёй. З’яўленне сістэмы электронных плацяжоў таксама спрыяе валанцёрам.

Клуб 5000

Пераключыўшыся з маральнай дапамогі на матэрыяльную, Таццяна нейкі час збірала грошы па сябрах і знаёмых. Давалі хто колькі зможа. Хтосьці саромеўся, што мала ахвяруе, многія ленаваліся пераказаць грошы.

Тады ўзнікла ідэя стварыць суполку, сябры якой ахвяравалі б раз на месяц фіксаваную суму. Так, год таму ўтварыўся Клуб пяцітысячнікаў — кожны, хто да яго далучаецца, пераказвае на рахунак EasyPay 5000 рублёў у месяц. Ахвяраванні дзеляцца паміж падапечнымі клуба — пацыентамі дзіцячага анкагематалагічнага цэнтра.

На сёння іх чатыры чалавекі, сярод іх супрацоўніца Рэспубліканскага навукова-практычнага цэнтра дзіцячай анкалогіі і гематалогіі Віялета Гаўрына, якая аддала працы з дзецьмі 17 год. Складкі ідуць на самае неабходнае, бо па большасці падапечныя клуба — дзеці з малазабяспечаных сем’яў.

Насці Навумавай у чэрвені набылі мабільны тэлефон для сувязі з мамай і бабуляй. Крысціне Лук’янчык трэба адмысловыя прэпараты, каб пераадолець наступствы хваробы. Дзянісу Мажараву — спецыяльнае харчаванне. Cваім падапечным апекуны набываюць дыетычны харч, лекі, часам не зарэгістраваныя ў Беларусі, біялагічна актыўныя дадаткі.

«Мёртвым грошы не патрэбныя»

Кажуць, свет не без добрых людзей. Але хапае між нас і нелюдзяў. Аднойчы «вконтакте» да Таццяны звярнуўся незнаёмец. Прапанаваў стварыць сайт падтрымкі канкрэтнага хворага дзіцяці, арганізаваць збор сродкаў, а потым… забраць іх сабе. «Мёртвым грошы не патрэбныя, а мы можам зарабіць дзясяткі тысяч даляраў», — угаворваў «разумнік».

«Мяне палохае і абурае, што такія людзі ёсць. І тое, што хтосьці можа прыняць такую прапанову», — кажа яна.

Недавер да акцый па зборы грошай для хворых мае падставы. Адна сям’я пачала збіраць грошы на перасадку спіннога мозгу для сваёй дачкі. Сабралі 40 тысяч даляраў, потым 100, а затым і ўсе 200. І толькі пасля гэтага высветлілася, што аперацыя не патрэбная, што, пачаўшы збіраць грошы, бацькі нават не парупіліся адшукаць неабходную клініку. Акцыя шырока асвятлялася і прыцягнула ўвагу. Тым часам камусьці аперацыя сапраўды была жыццёва неабходная…

Давярай ды правярай. Таццяна раіць усім, хто займаецца падобнымі справамі, наведвацца ў такія сем’і, каб пераканацца ў неабходнасці збору сродкаў, пабачыць на ўласныя вочы неабходныя дакументы.

Валанцёрамі нараджаюцца

Валанцёр — гэта не прафесія, гэта стан душы, жаданне за проста так дапамагаць іншым людзям. Людзі такімі нараджаюцца. І іх мала. Штодзень Таццяна праз сацыяльныя сеткі знаёміць са справамі клуба каля 40 чалавек. З іх у сярэднім 4 чалавекі дэкларуюць уступленне ў клуб. І толькі адзін застаецца.

На сёння ў клубе каля 2000 чалавек, з іх сотня ахвяруе грошы больш-менш рэгулярна (за месяц набягае ад 300 да 600 тысяч рублёў). З іх толькі паўтара дзясятка адважваюцца на нешта большае за паход да бліжэйшай пошты. Гэтыя пятнаццаць выявіліся сапраўднымі валанцёрамі.

Таццяна прызнаецца, што ў самой яе валанцёрства займае каля паловы яе вольнага часу. Але гэта сухі падлік, бо, насамрэч, гэтым жывеш увесь час.

Клуб 5000: УКантакце, facebook, livejournal.